Piekeren, het zit een beetje in onze aard en hoort bij het pakketje mens zijn.
Bij acute gevaar komt er een stress reactie en dit is functioneel. Dit is oncontroleerbare stress voor een moment omdat nu eenmaal het alarm afgaat.
Wanneer het doorloopt wordt het chronisch en wordt je piekeren verlengd. Het wordt versterkt en dit houdt de bron van stress vast en ontstaan er verschillende klachten als depressie, angst en lichamelijk ongemak.
Bronnen van stress
Achteruit piekeren gaat over het verleden, had ik maar. Piekeren in het hier en nu gaat over wat anderen van ons denken en wie is te vertrouwen, vooruit piekeren gaat over de Wat Als vragen.
We piekeren over financiën, gezondheid, familie/vrienden , werk.
Wordt het neurotisch dan loopt het gevoel van iets meer op je hoede zijn en wat somber voelen mee. Het ingebouwde alarm zit er evolutionaire(denk aan de oermens) en kan dus ook meegegeven zijn in de genen.
Wat is piekeren dan?
Piekeren is een vals gevoel van controle en kost veel energie, je komt er niet mee vooruit.
Piekeren is niet nadenken en is niet helpend, het gaat over negatieve dingen die je vast houdt om te herkauwen, je gedachten krijg je moeilijk onder controle en het brengt je niet sneller bij een oplossing omdat je jezelf afvraagt waarom moet mij dit overkomen, wat als.. ,het gaat altijd zo enz.
Nadenken daarentegen is jezelf afvragen ; hoe kan ik dit oplossen en wie kan mij daarbij helpen.
Piekeren is hardnekkig, ten eerste, als je veel vervelende dingen meemaakt ga je ook meer piekeren en ten tweede ,is ook veilig, daar is tie weer, uitstelgedrag om te vermijden en kan zelfs verslavend zijn. Er komen veel redenen omhoog om iets niet te doen wat weer overtuigingen worden. Onbewust blijf je steeds in hetzelfde cirkeltje ronddraaien.
Piekeren heeft een voorkeur voor de nacht omdat er weinig afleiding is en van oudsher is de nacht gevaarlijk. Je zag een sabeltan tijger niet aankomen.
De pieker/paniekstand ontstaat meestal vanaf de basisschool leeftijd ,het zorgen maken, angsten, pesten en heeft een piek in de puberteit door zelfreflectie en je zorgen maken over hoe lig ik in de groep. Hier ontstaan vaak de eerste psychische problemen, mentale problemen komen naar boven tussen 14 en 21 jaar en het ligt er ook aan hoeveel je mee maakt in je leven op dat moment, wat je ziet van je ouders ,in welke mate was er voorspelbaarheid. Deze factoren spelen allemaal mee in de hoeveelheid aan piekergedrag. Van veel ellende ga je piekeren.
Je kunt merken dat goed bedoelde adviezen averechts kunnen werken maar toch..
Hoe kom je van je piekerstand af?
Mentaal welbevinden kan een doel voor je zijn en je maakt het bespreekbaar, doe je dat niet dan ga je het internaliseren en wordt het een onderdeel van jou. Je kunt je gedachten uitdagen en onderzoeken of het wel waar is.
Je kunt bijvoorbeeld ontdekken wat faalangst is en de kunst bij iemand anders afkijken die ook worstelt met perfectionisme ,dat geeft bevestiging dat een ander dat ook wel eens heeft.
Voordeel van piekeren is weer dat je het functioneel kunt maken door na te denken, dit houdt je alert.
Wat kun je doen?
- Merk het op
- Je relatie met piekeren veranderen-ga er niet mee in gevecht, hoe meer het niet mag van jezelf hoe sterker het wordt. Het is een psychologische wet; als ik tegen je zeg, je mag niet denken aan een blauwe gorilla met een gele arm.. waar denk je dan aan?
- Ga er op een vriendelijke manier naar kijken, met humor, geef je innerlijke criticus een naam, deze muppet gaat toch je hele leven met je mee dus je kunt m beter gaan omarmen.
- PITA = Piekeren Is Teken voor Actie. Je kunt dit doen door micro momenten in te lassen, laat het piekeren even doorlopen en beslis en kom ik actie. Het doet soms heel even pijn maar heeft een betere impact. Leer de mechanismes en scenario’s kennen, je kunt soms in een piekerloop komen en denken waar ben ik nu toch uitgekomen met dit gepieker?Angst ligt altijd onder piekeren, dat is de aandrijf motor en je kunt kiezen om in het scenario piekeren te blijven zitten of scenario actie te nemen. Bijvoorbeeld door concreet met jezelf af te spreken op welk moment op korte termijn je problemen gaat oplossen. Je zit met iets, je wil nog even door piekeren, vraag jezelf af: heb ik controle? Wat heb ik aan invloed op de situatie? Wat voor verlangen zit eronder; wat wil je? Kiezen dat je niet in de wachtkamer van je leven wilt blijven zitten-wat ben je uit de weg aan het gaan?
- Samen-buiten-bewegen. Sociale steun en dingen waar je van aan gaat(passie) helpen stress te verlagen. Waarom moeilijk doen als het samen kan. Naar buiten gaan in een groene omgeving of bij water zijn helpt goed.
Omgaan met je pieker pad
En je weet het wel, alles wat je aandacht geeft groeit en meer wat dat soort tegeltjes. In stress situaties is het toch knap lastig om in actie te komen. Wanneer het lastig wordt of onbekend is vallen we terug op wat je gewent zijn .Oefen daarmee, onderzoek je piekergedachten en kijk of iets misschien overdreven is; waar maak je je druk om?
Wat ook handig is, een slaapdoosje
Stel, je kunt niet slapen omdat je piekerbrein een voorkeur heeft voor s ’nachts. Merk op waar je over piekert en schrijf het op een post-it, dit stop je in een doosje. Of schrijf het in een kladblokje
Op den duur wordt dit een mentale beweging.
Je weet heus wel dat je het s ’nachts niet opgelost krijgt, leidt je brein dan af door een fijne visualisatie te doen of 3x diep in en uit te ademen.
Ga bij jezelf na:
- Wanneer pieker je niet?
- Ga even bij jezelf na, wanneer het piekeren begint
- Wat stel je uit?
- Wat vond je fijn om te doen vroeger?
- Hoe voel je je en waar zit het gevoel in je lijf, merk het op
Wat ook een blokkade kan zijn om niet in actie te komen is het imposter syndrome. Je zou wel eens door de mand kunnen vallen .Goed om te weten dat het bij iedereen voorkomt, zelfs bij academici en Einstein had het, die het allemaal zouden moeten weten. Het helpt om iets meer te weten. Als je blokkeert, vraag je zelf af ;hoe zou je handelen zonder het gepieker .Je draait het als ware om; je merkt het op en parkeert het even.
