In de traditionele psychologie gaat men uit van rollen in de lijn waarin je geboren bent in het gezin.
Alfred Adler koppelde karaktervorming aan de plaats in de kinderrij waarin je geboren bent.
De oudste
De oudste zou een betrouwbaar, traditioneel en autoritair kind zijn.Dat alles doet wat hoort en afgesproken is en tegenover de andere kinderen bazig en beschermend is, speelt soms de ouder.
Niet zo gek eigenlijk, je hoort vaak de uitdrukking”Jij bent de oudste en hoort de wijste te zijn”
Oudste kinderen kunnen dan het gevoel hebben dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met zijn of haar behoefte.
Het oudste kind kan er voor kiezen om dan de aandacht te trekken of het idee opvatten dat hij of zij nergens aanspraak op mag maken.
Het eerste kind een korte of lange tijd alleen geweest en ouders hebben hun eerste ervaringen opgedaan met het eerste kind.
Als er een broertje of zusje komt,dan kan dat best even voor een kleine crisis zorgen omdat hij of zij het contact met ouders zal moeten delen.
Oudste kinderen laten zich dan ook niet graag van “hun troon”drijven.
De middelste
Het tweede kind zou een rebel zijn. Heeft niet zo veel met autoriteit en maakt er een sport van om zijn andere broers en zussen in het harnas te jagen.
Stel nu dan het oudste kind een modelkind is en uitblinkt in allerlei zaken;leren, sport enz.
Dan zijn er verschillende scenario’s mogelijk. Het middelste kind gaat de competitie aan om ook uit te blinken of wordt juist lastig of net doen of hij of zij iets niet kan wat weer de aandacht trekt.
De jongste
Dit kind heeft een eigen plaats in het gezin.Omdat er vaak een te groot leeftijdsverschil of lengte tussen de oudste kinderen en de jongste zit, kan het kind een rol aanmeten en zich tot lieveling of clown ontwikkelen en de benjamin blijven.
Een effect van een nakomelingetje kan zijn dat het jongste kind in een gezin met oudere broers en zussen, opgroeit voor het grootste gedeelte als enig kind of dat oudere broers en zussen zich (over)verantwoordelijk gedragen naar het jongste kind toe.
Ik weet niet hoe jullie dit ervaren, bij mij komen deze bevindingen hier en daar stellig over.Inmiddels is onze maatschappij veranderd en ook de gezinsachtergrond.
Je plaats in het gezin is ook afhankelijk van factoren als:
- Welke de opvatting over rolverdeling hebben en hadden je ouders voor ogen wat betreft gelijke behandeling voor jongens en meisjes.
- De samenstelling, in de tijd van Adler was de vader nog hoofd van het gezin en hadden vrouwen een andere positie.
- Hoe groot was het gezin en had je het gevoel dat je gezien werd?
Maar ook of er veel tijd tussen broers en zussen zit.
Kinderen die ongeveer van de zelfde leeftijd opgroeien met elkaar kunnen ook met elkaar dezelfde ontwikkelingsfase delen.
Ouders behandelen hen vaak gelijk volgens leeftijd adequaat gedrag en kinderen vinden steun bij elkaar.
Aan de andere kant moeten kinderen van ongeveer gelijke leeftijd beschikbare middelen delen.Die gelijke behandeling, denk bijvoorbeeld aan tweelingen,kan op latere leeftijd de behoefte geven om zich te onderscheiden van de ander en niet als één gezien te willen worden.
Als er veel leeftijdsverschil tussen broers en zussen zit dan is de situatie van deze kinderen anders.
Kinderen die als enige in een bepaalde leeftijdsfase zit,bijvoorbeeld de jongste in het gezin,is de mogelijkheid er dat er bijzonder rekening met hem of haar gehouden moet worden.
Het nadeel is dat een kind minder aansluiting kan hebben bij zijn of haar oudere broers en zussen en minder speelkameraadjes hierdoor heeft.
De maatschappelijke tendens is nu “Familie is belangrijk, familie hoort & scoort”.
Juist nu wordt er een beroep gedaan op het sociale netwerk dat er moet zijn.
Maar wat als je een oudere zus hebt met manisch-depressieve klachten en steeds een beroep op jou doet?
Of een broer met een narcistische persoonlijkheid?
Of de aandacht naar de zorg van één van je ouders gaat en je als zussen elkaar niet kunt vinden?
Feit is dat strijd voorkomt en kinderen niet altijd in harmonie met elkaar leven.Er kan sprake zijn van jalousie, strijd om de aandacht of macht, vormen van agressie naar een van de gezinsleden toe.
Hoe kunnen mensen uit het zelfde nest zo anders zijn?Fairbairns(1963)zegt hierover:
Twee mensen personen met dezelfde genetische achtergrond en gelijklopende ervaringen kunnen een zeer verschillende individuele psychologie opbouwen.
Dit subjectieve proces van constructie houdt in dat we nooit met absolute zekerheid kunnen zeggen op welke manier iemands overtuigingen, motivaties en emoties tot stand zijn gekomen.
Wil je hiermee aan de slag?
Ik maak gebruik van de techniek om een familiesysteem uit te tekenen.De feiten kunnen zijn dat je broers en zussen hebt.
Het invullen van de beleving hoe je jouw ontwikkeling ziet, je vorige relaties, je gedachten, gevoelens en gedrag en met welke invloed, bepaal jij.
Belangrijk is om een balans te vinden in hoeveel je geeft en hoeveel je ontvangt.
