Hoe het opgroeien als enig kind werd ervaren loopt uiteen.
Stel, ouders zien het kind als middelpunt en laat het kind voelen dat het bijzonder en kostbaar is.
Het ene kind heeft dit ervaren als een fijne tijd met exclusieve aandacht en mogelijkheden.
Er was niet veel moeite nodig om aandacht en hulp te krijgen. Ook in lastige situaties,al maakte dat wel afhankelijk.
Voor de ander was die koestering juist een druk om aan verwachtingen te voldoen.
Of geen ruimte hebben gevoelt om een eigen weg te gaan.
Voor anderen was het vooral een eenzaam gevoel.
Begin vorige eeuw was het vrij opmerkelijk om op te groeien als enig kind en hierover bestonden dan ook veel vooroordelen.
Ik kwam een lijst tegen met opvattingen die ik even wil delen, oorspronkelijk van Bohannon uit 1898, geciteerd door dr. A. van Krevelen in 1946.
- Enige kinderen zijn ontegenzeggelijk beneden het gemiddelde in gezondheid en vitaliteit
- Stoornissen van nerveuze en fysieke aard schijnen in één -kind- gezinnen algemeen te zijn.
- Enige kinderen komen op oudere leeftijd dan andere op school. Het school bezoek is minder regelmatig; de resultaten op school zijn beneden het gemiddelde.
- Hun sociale aanpassing is gestoord; minder beheerst geven zij meer dan andere kinderen aanleiding tot oneindigheid.
- Zij zijn in het algemeen gekenmerkt door ongewone vroegrijpheid.
- Veel enige kinderen zoeken als compensatie voor echte kameraadjes troost in de fantasie en onderhouden imaginaire vriendschappen.
- Zelfzucht wordt het meest onder de slechte, aanhankelijkheid het meest onder de goede eigenschappen genoemd.
- De opvoeding heeft zich in de regel gekenmerkt door onnadenkende verwenning.
Het valt op dat wanneer binnen de onderzoeken van de psychoanalyse iets afwijkt dit vrijwel direct onder een neurose wordt geschaard.
Zo is het ook bijzonder om te lezen hoe men over andere zaken in die tijd dacht.Bijvoorbeeld dat “asocialiteit en misdadigheid niet te genezen was”.
Oude opvattingen genoeg die verrassende overtuigingen hebben opgeleverd.
Gelukkig pleite Alfred Adler,één van de stamvaders van de psychoanalyse, er voor om voorzichtig te zijn met conclusies.
Adler zegt dat je dat je geboren wordt met de kaarten die het leven je geeft maar je kunt zelf bepalen hoe je met deze kaarten omgaat.
Je bent het product van je ervaringen en je kunt zelf je persoonlijkheid vormgeven.
De levenssfeer waarin een kind opgroeit, is belangrijker dan het enig kind zijn.
Het heeft te maken met de persoon, zijn omgeving en de sfeer.
Welke betekenis geeft het enige kind aan zijn situatie.
Hou daarbij voor ogen dat die niet absoluut genomen moeten worden.
Dit is mede afhankelijk de levenssfeer van het enig kind, dat wil zeggen afhankelijk van de wederzijdse verhoudingen van het enig kind en zijn ouders.
Het niet hebben van broers en zussen hoeft dus geen absolute beleving(lees karaktereigenschappen) te zijn als in moeite met schikken naar de ander en niet gewend zijn aan delen en rivaliteit.
Ook is het belangrijk te kijken naar het netwerk van familieleden, vrienden en kennissen is waar het gezin deel van uitmaakt.
Het hangt af van de ervaringen die het kind buiten het gezin opdoet.
Al zullen dit andere ervaringen zijn dan een kind uit een gezin met broers en zussen.
Men kan de geschiedenis niet veranderen, maar men kan wel iemands bedoelingen veranderen.(Adler)
