Als de vleugels van liefde je verstikken…

Wanneer ik mensen vertel wat KOPP inhoud dan kan de indruk ontstaan dat dit alleen maar gaat over mensen die in hun jeugd te weinig liefde hebben gekregen, verwaarloosd of mishandeld zijn.
Het is veel breder en meer diverser dan dat en hieronder wil ik een kant beschrijven die net zo veel effecten kunnen hebben.

Ik zal proberen om de Oud Hollandse beschrijving die Dr. Jan van den Berg(1958) gebruikt in zijn boeken te vertalen naar onze huidige taalpatronen.

In mijn vorige blog had ik het over te weinig liefde, teveel aan liefde heeft ook zo zijn effecten.
Jan van den Berg noemt dit ambivalentie wat betekent dat er een twee strijd is met gemengde gevoelens.

Zijn vraag is:

Willen wij weten in hoeverre ambivalentie in de opvoeding schadelijk werkt in de volwassenheid?In hoeverre is onze samenleving gekenmerkt door ambivalentie?

En dat is ook mijn vraag. Willen we deze kant wel weten?Als het gaat over te veel aan liefde dan lijkt het of je direct op glad ijs belandt bent.
Is het veel handiger, veiliger, logischer op te wijzen naar ouders die te kort schieten in het geven van aandacht, liefde en opvoeding?

Trek je ijzers aan, daar gaan we…

Personal absorption

“De uitspraken echter die een bedreiging in houden, komen gemakkelijk in aanmerking voor een realisatie.
De vrees schept een praktijk, de praktijk maakt een nieuw gedrag dat de vrees rechtvaardigt”.(van den Berg)

Personal absorption wil zoveel zeggen dat een kind ingebakend is in affectie, ook wel affectieve ambivalentie genoemd, een conflict met gemengde gevoelens.
Het kind wat omgeven is door deze gemengde gevoelens kan zich niet roeren, niet bewegen en ontwikkelen. Het voelt zich aan alle kanten omringt door uitgesproken en onuitgesproken verwachtingen. Het zit gevangen in geboden en verboden en is door een psychische immobiliteit afhankelijk.
Op het eerste gezicht kan het kind zich vrij bewegen door het huis van zijn ouders, de speeltuin of op de stoep.
Al zijn bewegingen zijn goedgevonden bewegingen en daarmee begrensde, door goedkeuring en afkeuring afgrensde bewegingen.

Welke type KOPP kind doet je hier aan denken?

Bij morele ambivalentie kan een kind veel voor ouders betekenen, toch kunnen zij hem/haar niet de ruimte geven om te ontplooien naar eigen wens.

Een paar voorbeelden,

Over een vader en zoon.
Een vader verwacht van zijn zoon dat hij de familietraditie zal voorzetten en misschien de eigen,niet vervulde idealen zal verwezenlijken.
De vader is erg betrokken en zijn zoon bespeurt als snel welke sociale richting zijn vader het liefste ziet dat hij opgaat. Wat hij later moet worden en wat liever niet.
De vader investeert veel aandacht, tijd en financiële middelen om deze ontplooiing te stimuleren.
De ambivalentie die hierin ligt is, dat hoe meer de zoon zich volgens de wens van zijn vader ontplooit, des te meer het kost.
De zoon is zijn vader erg dankbaar voor alles wat hij doet maar bespeurt tegelijkertijd dat het geld geld is en met tegenzin (je kunt het maar 1 keer uitgeven)ontnomen wordt uit het gezin.

Ik sprak een volwassen vrouw die voor haar gevoel geen stap durfde te zetten.
Zodra zij een idee of een wens uitsprak werden de hulptroepen door haar ouders al ingeschakeld om haar wens te verwezenlijken.
Zij miste de ervaring van het zelf verwezenlijken van een idee en dus ook de ervaring als een idee niet lukt.

Ouders staan tegenwoordig onder druk, opvoeden moet leuk blijven maar ook met elke handeling afvragend of dit pedagogisch verantwoord is, met als meetlat, andere ouders, bladen, media enz.
Ook in de tijd van de onderzoeken van Dr.van den Berg(1958) schrijft hij dat alles uitbundig moest. Leuk huis, leuke baan, fijne relatie, goede outfits, veel sociale contacten.
Er werd alleen een ding gemakkelijk over het hoofd gezien…

Devaluatie van het doel der opvoeding

“Opvoeden heeft geen doel in zichzelf, maar is een middel Wie het kind opvoedt voedt het op tot volwassenheid. Niet tot volgroeidheid, tot “leeftijd”, maar tot het leven zelf, tot bestaan, tot een bestaan dat levenswaard is, belangrijk, zinvol en voornaam. Slechts ten aanzien van dit doel heeft opvoeden betekenis.”(van den Berg)

Wat zijn dan de effecten dan?

Wanneer een kind aan het spelen is,in dat leuke huis met dat leuke outfitje aan en iets doet, bijvoorbeeld dat leuke outfitje vies maken,dan kan het zijn dat de ouder daar boos op reageert,terwijl het de vorige keer er nog om kon lachen.
Hier loert de ambivalentie, tegenwoordig hebben we het meer over inconsequent of dubbele boodschappen.
Wat als de ouder daar deze keer boos over is en daar even later spijt van krijgt,neemt de ouder het kind op schoot en zegt:”Ben jij zo’n lieve,stoute jongen van mama/papa?” Verwarrend.

Als ik met ouders spreek over consequent zijn dan hoor ik vaak de reactie;”ach ja, ik ben niet altijd consequent maar ik vind dat het leuk moet blijven”.
Het niet voorspelbaar zijn in gedrag maakt het voor een kind onbetrouwbaar en is dat niet net zo belangrijk als liefde?

Stel, je bereid je kind voor op een spannende gebeurtenis, voor het eerst naar de peuterspeelzaal, een hele stap voor kleine kinderen.
Het afscheid nemen is een ritueel waarbij de leidsters van het kinderdagverblijf ondersteuning kunnen bieden in wat voor manier dit het prettigst gaat.
Mama zwaait, mama zwaait nog een keer en nog een keer en mama komt terug voor nog een knuffel en nog een keer zwaaien.
Dan moet het toch wel een hele spannende plek zijn waar mama mij heeft achter gelaten!
Van den Berg noemt dit een een heilloze cirkelgang, de eigen angst van de ouder wordt op kinderen geprojecteerd.

“Hetzelfde geld voor de liefde tussen ouders en kinderen. Ook daar eenzelfde overdrevenheid. Niettemin is het opvoeden van kinderen geen liefdesmirakel, maar uiteindelijk een zeer dagelijkse, ongestemde en niet zelden harde bezigheid”(van den Berg).

Bij personality absorption heeft het kind niet de mogelijkheid om even van zijn ouders af te wijken.
Het wordt versterkt als een ouder, bijvoorbeeld de moeder, de zich in de relatie als belangrijkste en enige verantwoordelijke ziet.
Vanuit de gedachte dat zij de moeder is en niemand heeft over haar kind iets te zeggen. De relatie van moeder en kind is één relatie en daar komt niemand tussen.
Door deze exclusiviteit worden adviezen van buitenaf niet gemakkelijk aangenomen.
“Midden in het complex van huizenblokken bevind zich een speelplaats, een zandbak.
Een kind dat daar speelt, bezit, halverwege de hemel, een venster, van waaruit de moeder, als zij dat wilt, naar beneden kan kijken. Wat nog ontbreekt, is een megafoon, indien nodig, tot de orde kan roepen, of desgewenst, te loven. Het zou te lawaaierig worden.”(van den Berg).

Het verband tussen vroeger en later

Sigmond Freud was van mening dat het heden een herhaling van het verleden is.
In de psychologie is men het niet altijd meer mee eens om het verleden te blijven analyseren.
Zoals E.Straus in 1930 stelde:
“Het verleden is uitsluitend present in een actualiteit, het wordt door een actualiteit opgroepen, levend gemaakt en, niet ten laatste; ten behoeve van die actualiteit veranderd”.

Wil jij weten in hoeverre ambivalentie in de opvoeding schadelijk werkt in de volwassenheid?

Samenvattend kan je verschillende situaties uit dit blog halen:
Hoe ging jij om met verwarrende boodschappen, geen stap durven zetten zonder de (stilzwijgende)goedkeuring van ouders of de situatie zo strategisch blijven manipuleren dat die goedkeuring blijft komen.
Maar het kan ook zijn dat je het hebt opgegeven omdat je niet aan de verwachtingen hebt kunnen voldoen en weerstand voelt.

Als je het zo bekijkt, dan zou je kunnen herleiden hoe het komt dat je zo angstig bent of maar blijft twijfelen, dat je op volwassen leeftijd nog steeds niet voor jezelf op durft te komen tegenover je ouders of nog niet het gevoel hebt dat je een eigen leven mag of kan leiden.
Het gaat om jouw werkelijkheid, als je last heb van gedragingen in het nu, die je niet kan plaatsen, kan het helpen om een moment te kijken naar de niet-actuele tijd en wat je in situaties hebt gezien en gehoord.

In hoeverre is onze samenleving gekenmerkt door ambivalentie?

Ons bestaan is ambivalent, aan de ene kant willen we een uniek individu zijn maar tegelijkertijd is de mening van de ander van invloed. We zijn door duizenden banden gebonden.
Als kersverse moeder zou je intuïtief de wijsheid hebben wat goed is voor je kind, als of je wijsheid mee krijgt tijdens de bevalling terwijl aan de andere kant opvoeden een vak is van leren kennen, leren en handelen.
We willen allemaal een individu zijn binnen het conformisme van onze samenleving.

Ik hoop dat ik je een beetje heb kunnen laten zien dat het veel subtieler ligt dan je misschien had gedacht.
Heb je behoefte om te reageren?Ik ben benieuwd naar jouw verhaal

mail
Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

2 Reacties op Als de vleugels van liefde je verstikken…

    Geef een antwoord

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    * Copy This Password *

    * Type Or Paste Password Here *